Gniewne lato

Autor: Andrzej Szynkiewicz

Wydawnictwo: Novae Res

Rok wydania: 2014

Ocena: 2/6

„Gniewne lato” Andrzeja Szynkiewicza to zbiór czterech opowiadań, połączonych ze sobą miejscem akcji i postacią głównego bohatera. Wilhelm Knocke, prywatny detektyw działający na terenie Wrocławia, w upalne lato 1938 roku rozwiązuje cztery niepowiązane ze sobą zagadki kryminalne.

1. Niewinni kłamcy

Na zlecenie Klary Gittmann Knocke podejmuje się wyjaśnienia sprawy włamania do sejfu w willi Ernsta Drobnicka – właściciela zakładów poligraficznych Lützowa. Podejrzanym o kradzież cennej kolii z rubinami jest mąż Klary, Hans Gittmann, w pobliżu sejfu znaleziono bowiem należącą do niego spinkę od mankietów. Dla policji stanowi to wystarczający dowód winy. Willy postanawia prześledzić kroki Hansa w czasie poprzedzającym włamanie i dokonuje zaskakującego odkrycia.

2. Wyjątkowe zaangażowanie

Ochota na zimne piwo na ogół nie bywa niebezpieczna, ale tym razem sprowadziła na Williego poważne kłopoty. Gdy w restauracji przypadkowo spotyka Rudiego, dawnego szkolnego kolegę i, wiedziony sentymentem, zgadza się zostać jego ochroniarzem podczas przeprowadzania transakcji, nieświadomie wchodzi w sam środek grubszej afery.

3. Wrogie przejęcie

Telefon od hrabiego Markusa Hradecky'ego wyrywa Williego z letargu wywołanego monstrualnie wielkim kacem. Hradecky pragnie nająć detektywa do przekazania koperty z pieniędzmi. Uwe Hradecky, młodszy syn hrabiego, został uprowadzony, a jego porywacze zażądali okupu. Przyjąwszy zlecenie, Knocke zostawia w umówionym miejscu kopertę, okazuje się jednak, że sprawa ma drugie dno.

4. Dwa razy to samo

W hotelu Vier Jahreszeiten trwa potańcówka zorganizowana przez kazachskiego księcia Talgata Iassanbayeva. Willi Knocke, zaproszony tam przez Sonię Drobnick, bawi się w najlepsze, gdy nagle wszystkich poraża informacja o zamordowaniu kobiety towarzyszącej księciu. Talgat zostaje oskarżony o zabójstwo, a Willy na prośbę Soni postanawia dowieść jego niewinności.

Książka napisana jest w konwencji klasyki czarnego kryminału, przypominając klimatem powieści Chandlera, Macdonalda i Elroy'a. Postać Williego Knocke również chwilami wykazuje podobieństwo do prywatnych detektywów Marlowe'a i Archera, szczególnie w kwestii zamiłowania do różnych trunków, pięknych kobiet i pakowania się w kłopoty.

Ogromną zaletą „Gniewnego lata” są dialogi, żywe, dowcipne i nienadmiernie rozbudowane. Są po prostu prawdziwe. Ich przeciwieństwo stanowią opisy. Stanowczo zbyt rozbudowane, z przesadną metaforyką, po pewnym czasie stają się nużące. W zamyśle autora zapewne miały być dowcipne, niestety każda przesada przynosi zawsze odwrotny skutek.

Autor sprawnie porusza się po ulicach przedwojennego Wrocławia, wplatając w fabułę ich niemieckie nazwy. Tylko tyle i aż tyle.

Tylko tyle, bo w 1938 roku w Breslau nie widzimy maszerujących żołnierzy i przemykających agentów gestapo, nie ma bojówek rozwalających witryny żydowskich sklepików i ludzi przerażonych faktem, że nie należą do rasy „panów”. Detektyw Knocke ma kota imieniem Adolf i głosi, iż nie obawia się gestapo! Jest więc albo szalony, albo przybył do Breslau z kosmosu.

Aż tyle, gdyż chwilami natłok niemieckich nazw powoduje zamęt i irytację. Przykładowo, w opisie trasy do domu klientki wymienione są wszystkie przemierzane przez bohatera ulice i mijane ważne obiekty. Łącznie dziewięć nazw na niespełna dwie strony tekstu. Stanowczo zbyt wiele.

Istotną wadą książki jest przewidywalność. Żadne z opowiadań nie niosło z sobą elementu zaskoczenia i w zasadzie można było odgadnąć tożsamość sprawcy, nie doczytawszy nawet połowy. Schematyczny jest także bohater. Możemy z góry założyć, iż da się wkręcić w podejrzaną sprawę i dostać przy tym wielokrotnie po gębie, że wielcy tego świata będą nim pomiatać, a policjanci lekceważyć. Brak elementów zaskoczenia, nagłych zwrotów akcji powoduje, że opowiadania czyta się bez większych emocji, nie odczuwając podekscytowania intrygą.

Nie można również nie wspomnieć o istotnym błędzie logicznym. W pierwszym opowiadaniu przedsiębiorca przekazał po pięćdziesiąt procent akcji córce i przyszłemu zięciowi, zostawiając sobie jedną akcję. Nie jestem mistrzem matematycznym, ale nawet dla mnie pięćdziesiąt plus pięćdziesiąt daje równe sto procent, więc ta jedna akcja staje się anomalią matematyczną.